Mieszkańcy czynnie włączają się do wprowadzania trwałych pozytywnych zmian

Sprawozdanie
z realizacji „Programu współpracy Gminy Radzymin z Organizacjami Pozarządowymi na 2010  rok”

Sprawozdanie z realizacji „Programu  współpracy Gminy Radzymin z Organizacjami Pozarządowymi o na 2010 rok” jest dokumentem podsumowującym kolejny rok owocnej współpracy Gminy Radzymin z III sektorem na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96 poz. 873).
Głównym celem Programu było wzmocnienie współpracy samorządu gminnego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami określonymi w art. 3 ust. 3 ww. ustawy.

Mnie, jako autorce niniejszego dokumentu, nasuwa się przede wszystkim następujący wniosek:
przyjmowanie coraz poważniejszych zadań przez większość działających na terenie naszej gminy organizacji pozarządowych wymaga, aby zaczęli wspierać je w większym stopniu  realni partnerzy w postaci organizacji i liderów z doświadczeniem, kompetentną kadrą, różnorodnymi  możliwościami i potencjałem.
Należy zwrócić uwagę, że takie organizacje nigdy nie powstają od razu, ale kształtują się stopniowo. Proces ten zawsze wymaga wsparcia. Podstawą ich rozwoju jest zazwyczaj pojawienie się lokalnego lidera oraz chęć wspólnego działania z reguły niewielkiej grupy osób, które połączył określony cel. Następnie nawiązywana jest współpraca z samorządem, są opracowywane projekty i podmioty uzyskają pierwsze gminne dotacje. Mam wielki przywilej obserwować, jak takie osoby uzależniają się od pomagania, widząc, jakie ich praca przynosi efekty i jak zmienia najbliższe otoczenie…Współpraca wymaga wysiłku ze strony wszystkich partnerów realizacji zadań publicznych, a misja społeczna ma w niej fundamentalne znaczenie. Jestem jednak pewna, że zainwestowane środki, wysiłek i czas będą w coraz większym stopniu „społecznie” procentować. A potencjał tkwiący w lokalnej społeczności będzie z roku na rok bardziej wykorzystywany dla wspólnego dobra.
Zachęcam Państwa do zapoznania się z treścią opracowanego Sprawozdania.

Halina Grzelak - Sekretarz Gminy

SPRAWOZDANIE
z realizacji
Programu Współpracy Gminy Radzymin z organizacjami pozarządowymi w 2010 roku
 

Wstęp

Współpraca Gminy Radzymin z sektorem obywatelskim w 2010 roku, oprócz  przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie opierała się na  uchwalonym przez Radę Miejską,  Uchwałą Nr  471/XXXII/2009 Rady Miejskiej  w  Radzyminie z dnia 20 listopada 2009 r., Programie współpracy Gminy z organizacjami pozarządowymi.
Realizacja Programu pozwoliła  na  szeroko rozumianą promocję aktywności lokalnej  społeczności i wielu jej liderów. Podstawową  formą  współpracy było różnorodne wspieranie tej działalności, w formie finansowej i  pozafinansowej. Współpraca ta odbywała się przede wszystkim na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji oraz jawności. Strategiczny cel ww. uchwały to prowadzenie - w ramach efektywnego zarządzania środkami publicznymi -  aktywnej polityki w zakresie różnorodnych form pomocy i  wspierania podmiotów działających w obszarze pożytku publicznego - na terenie Gminy Radzymin i na rzecz  jej  Mieszkańców.
Partnerstwo oraz aktywne uczestnictwo organizacji we wspólnym rozpoznawaniu i niejednokrotnie rozwiązywaniu  potrzeb i problemów mieszkańców  stanowią najważniejszy element budowy systemu partycypacji społecznej  i  społeczeństwa obywatelskiego .
Organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art.. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96 poz. 873 z późn. zm.) uczestniczyły w udokumentowanych   konsultacjach nad  niniejszym Programem, który przygotowała Sekretarz Gminy. Program był dostępny przed uchwaleniem wszystkim zainteresowanym  intersariuszom. W Programie określono zadania będące priorytetowymi - zgodne ze zdiagnozowanymi wspólnie potrzebami społecznymi i adekwatnie do potencjału osobowego i rzeczowego podejmującego współprace partnera społecznego.
Sprawozdanie zostało przygotowane w oparciu o wnioski wypracowane w ramach bezpośrednich spotkań z przedstawicielami organizacji, analizę zrealizowanych form i zakresu współpracy oraz sprawozdań organizacji    z realizacji  zadań publicznych, zleconych przez Gminę na podstawie zawartych umów o dofinansowanie.
 
Dane przedstawione w niniejszym sprawozdaniu pozwalają zilustrować zakres i zasięg wpływu   działalności organizacji na jakość życia lokalnych społeczności.

Opracowanie jest również potwierdzeniem istotnej roli jaką spełniają - działające na terenie naszej Gminy i na rzecz jej Mieszkańców – szeroko rozumiane organizacje pozarządowe w budowaniu radzymińskiego modelu demokracji lokalnej.

I. Współpraca finansowa
Współpraca Gminy Radzymin z organizacjami pozarządowymi w roku 2010 obejmowała  zadania własne Gminy mieszczące się w sferze zadań publicznych wg  katalogu zadań z art. 4 ust. 1 ww. ustawy, a w szczególności z zakresu:
1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, działania na rzecz osób niepełnosprawnych;
2. upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
3. ochrony i promocji zdrowia;
4. krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;
5. ekologii oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
6. kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej, kulturowej;
7. porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;
8. działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych.

W sferze zadań publicznych podejmowane były  działania, polegające przede wszystkim na rozpoznawaniu potrzeb mieszkańców Gminy Radzymin, partnerskiej współpracy różnych podmiotów w realizacji zadań, aktywizowaniu środowiska lokalnego poprzez inicjowanie  przedsięwzięć o charakterze integracyjnym, kulturalnym, twórczym lub rekreacyjnym;

Na podstawie zdiagnozowanych potrzeb Gminy Radzymin oraz na podstawie opinii organizacji wyrażonych w przeprowadzonych konsultacjach społecznych, strefa zadań publicznych, które były realizowane w 2010 r. we współpracy z organizacjami pozarządowymi  obejmowała  następujące zadania, uznane za priorytetowe:

- w zakresie pomocy społecznej:
1) poprawa sytuacji opiekuńczo – wychowawczej dzieci i młodzieży oraz wsparcie rodzin w ich prawidłowym funkcjonowaniu poprzez organizację letniego wypoczynku dla dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych oraz o niskim statusie materialnym;
2)  realizacja programów w sferze zapobiegania wykluczeniu społecznemu, integracja społeczna osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem, a w szczególności niepełnosprawnych, bezdomnych  i zagrożonych bezdomnością;
3) wspieranie inicjatyw na rzecz rozwoju i wykorzystywania potencjału osób starszych w środowisku lokalnym a także przeciwdziałanie osamotnieniu i zagrożeniu marginalizacją społeczną osób starszych, w szczególności poprzez wspieranie wszechstronnych działań na rzecz ich aktywizacji i integracji;

- w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu:
1) upowszechnianie kultury fizycznej i sportu, szczególnie wśród dzieci i młodzieży poprzez prowadzenie zajęć i szkolenie w różnych dyscyplinach sportu, wspieranie sportowych reprezentacji Gminy Radzymin  w imprezach i zawodach sportowych, wspieranie  organizacji zawodów oraz masowych imprez rekreacyjno – sportowych, umożliwiających
 mieszkańcom Gminy aktywne uczestnictwo;
2) organizacja aktywnego wypoczynku rekreacyjno – sportowego, głównie dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy Radzymin.

- w zakresie ochrony i promocji zdrowia:
1) zwiększanie potencjału zdrowotnego i świadomości zdrowotnej mieszkańców gminy Radzymin poprzez promocję zdrowia i propagowanie zdrowego stylu życia oraz działalność profilaktyczną i edukacyjną z  zakresu ochrony zdrowia i profilaktyki chorób;
2) podejmowanie różnorodnych działań dla kształtowania zdrowego stylu życia osób powyżej 50 roku życia;

- w zakresie krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży:
1) prowadzenie działalności wychowawczej i popularyzatorskiej w zakresie krajoznawstwa, organizacja czasu wolnego;
2) organizowanie różnych  form wypoczynku dzieci i młodzieży.

- w zakresie ekologii oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego:
1) edukacja ekologiczna społeczeństwa - propagowanie wiedzy ekologicznej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych;
2) promowanie zachowań przyjaznych środowisku oraz dobrych rozwiązań proekologicznych.

- w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji:
1) wspieranie działalności kulturotwórczej i edukacji kulturalnej, w szczególności poprzez wspieranie znaczących, niekomercyjnych publikacji i wydawnictw związanych tematem lub osobą twórcy z Gminą Radzymin, służących budowaniu lokalnej tożsamości;
2) popularyzowanie miejsc, wydarzeń i postaci związanych z historią Ziemi Radzymińskiej;
3) wspieranie społecznych lokalnych inicjatyw kulturalnych oraz stwarzanie przyjaznych warunków realizacji imprez i przedsięwzięć o charakterze artystycznym i społeczno – kulturalnym

- w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym:
1) popularyzowanie działań na rzecz poprawy porządku i bezpieczeństwa publicznego, w tym propagowanie działań z zakresu ratownictwa medycznego;
2) prowadzenie profilaktycznej i informacyjnej działalności w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom na terenie Gminy Radzymin, a w szczególności realizacja programów profilaktycznych i opiekuńczo – wychowawczych dla dzieci i młodzieży zagrożonych patologiami
3) realizację programów profilaktycznych w zakresie organizacji czasu wolnego i wypoczynku dzieci i młodzieży, stanowiących alternatywę dla zachowań ryzykownych.

- w zakresie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych:
1) wspieranie aktywności obywatelskiej i postaw prospołecznych na rzecz lokalnego rozwoju, rozwiązywania lokalnych problemów i integracji;

Środki finansowe przeznaczone na zlecanie w roku 2010 roku, w formie wsparcia -  dofinansowania realizacji zadań publicznych przez podmioty III sektora prowadzące działalność pożytku publicznego, zostały określone w uchwale budżetowej na 2010 rok. Na współpracę z szeroko rozumianymi NGO zaplanowano kwotę  573 000,00 zł.

Plan i wykonanie dofinansowania realizacji zadań Gminy w sferze pożytku publicznego w poszczególnych obszarach działalności pożytku publicznego, ujętych w Programie współpracy na 2010 rok (Uchwała Nr 471/XXXII/2009 Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia 20 listopada 2009 r. w sprawie Programu współpracy Gminy Radzymin z organizacjami pozarządowymi na 2010 rok)

Wskaźniki realizacji Programu za rok 2010:
1. liczba otwartych konkursów ofert -  9,
2. liczba ofert złożonych w otwartych konkursach ofert - 49,
3. liczba umów zawartych na realizację zadań publicznych -51,
4. liczba umów zerwanych lub unieważnionych - 0,
5. ilość zadań, których realizację zlecono organizacjom pozarządowym – 17,
6. wysokość kwot udzielonych dotacji w poszczególnych obszarach zadaniowych określa szczegółowo załącznik do niniejszego sprawozdania,
7. liczba organizacji pozarządowych realizujących zadania publiczne w oparciu o dotację - 25.
8. liczba organizacji podejmujących po raz pierwszy zadania publiczne w oparciu o dotację - 1,
9. Liczba beneficjentów realizowanych zadań – jest trudna do oszacowania, ponieważ końcowymi odbiorcami większości realizowanych projektów/ przedsięwzięć są nie tylko członkowie organizacji ale szeroko rozumiana społeczność lokalna - mieszkańcy Gminy.

Informacje dodatkowe:
1. Działalność pożytku publicznego (działalność społecznie użyteczna) była prowadzona przez organizacje pozarządowe i inne podmioty wymienione w art.3 ust.3 przytaczanej wyżej ustawy w 8 obszarach/zakresach zadań publicznych.
2. Przyczyną niewykorzystania zabezpieczonych środków finansowych w obszarze ekologii oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, a także  w obszarze porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym jest rezygnacja, po rozstrzygnięciu konkursu, potencjalnego beneficjenta/zleceniobiorcę – Chorągwi Społecznej Związku Harcerstwa Polskiego Ośrodka Drużyn Radzymin, z podpisania umowy na dofinansowanie z powodu kłopotów organizacyjnych i personalnych wewnątrz organizacji. ( o takiej treści informacja wpłynęła do Urzędu). Należy podkreślić, iż na etapie konsultowania Programu przedmiotowa organizacja deklarowała realizację zadań publicznych w wymienionych sferach w 2010 r.
3. Realizacja zadań publicznych została oceniona pozytywnie pod względem formalnym i merytorycznym, jak również pod względem efektywności, rzetelności i jakości wykonania zaplanowanych przedsięwzięć  oraz prawno – finansowym tzn. pod kątem prawidłowości wykorzystania środków publicznych  oraz pod  rachunkowym, a także pod względem zgodności z celem i określonym terminem realizacji projektów.

Ponadto Burmistrz wspierał - w roli współorganizatora - oddolne inicjatywy lokalne: spotkania i różnego typu okolicznościowe przedsięwzięcia o charakterze patriotycznym, kulturalnym, integracyjnym i aktywizującym – w szczególności środowiska kombatanckie, żołnierzy AK, Sybiraków, inwalidów wojennych – na kwotę 2 740,27 zł.

Jak w latach poprzednich, największe środki finansowe przeznaczono na wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu, co jest związane z bardzo ważnymi funkcjami społecznymi tej sfery zadań publicznych, takimi jak: edukacyjna, zdrowotna, społeczna, rekreacyjna.
Ośmiu klubom sportowym przyznano dotację na prowadzenie zajęć i szkolenie w różnych dyscyplinach sportu oraz organizację aktywnego wypoczynku rekreacyjno – sportowego  w okresie ferii zimowych i wakacji letnich. W przedmiotowym zakresie przyznano dotacje 8 podmiotom na  łączną kwotę  315 000,00 zł., co stanowi 57 %  ogólnej puli środków budżetowych przeznaczonych na współpracę z tzw. III sektorem w 2010 r.

Przedstawione sprawozdania z realizacji projektów, jak również bieżący monitoring w trakcie ich realizacji oraz zebrane bądź dostarczone dowody (np. artykuły prasowe, relacje, wywiady, zdjęcia itp.) pozwalają stwierdzić, że organizacje pozarządowe zrealizowały cel, na który zostały przeznaczone środki publiczne, tzn. pełniejsze zaspokajanie lokalnych potrzeb społecznych w różnorodnych obszarach zadań publicznych.

II. Współpraca pozafinansowa
Pozafinansowe formy współpracy dotyczyły  sfery informacyjnej, organizacyjnej i szkoleniowej. Między innymi poprzez:
- wzajemne informowanie się o planowanych kierunkach działalności i realizowanych zadaniach, w szczególności poprzez publikowanie informacji na stronach internetowych Urzędu, w tym  informowanie o zadaniach publicznych, które były realizowane wraz z podaniem wysokości środków przeznaczonych z budżetu gminy na ich realizację oraz o ogłaszanych konkursach ofert  i sposobach ich rozstrzygnięć;
- stwarzanie możliwości konsultowania aktów prawa miejscowego, odpowiednio do zakresu  działania statutowego danej organizacji, zgodnie z zasadą dialogu społecznego, a przede wszystkim  informowanie o planowanych kierunkach działalności i współdziałanie w celu zharmonizowania tych kierunków;
- współpraca w zakresie opiniowania przedstawionych ofert w ramach otwartych konkursów ofert;
- promocja i popularyzacja organizacji, w tym umieszczenie na stronie internetowej i w publikacjach Urzędu   Miasta i Gminy Radzymin informacji o ich działalności, a także wszelka pomoc w tworzeniu ich  dobrego wizerunku;
- wspieranie organizacji w ubieganiu się o pozyskiwanie funduszy ze źródeł zewnętrznych, w  tym udzielanie informacji o istnieniu innych źródeł finansowania oraz  udzielanie rekomendacji;
- doradztwo i udzielanie przez pracowników Urzędu pomocy merytorycznej organizacjom w  przygotowywaniu projektów i pisaniu wniosków;
- angażowanie organizacji pozarządowych do wymiany doświadczeń i prezentacji osiągnięć,
- współtworzenie standardów realizacji zadań publicznych;
- wspieranie przez samorząd gminny akcji promującej przekazywanie 1 proc. podatku dochodowego od osób fizycznych lokalnym organizacjom;
- organizowanie spotkań informacyjnych i tematycznych organizacji i przedstawicieli samorządu połączonych z dyskusjami o współpracy z samorządem, jak również z omawianiem kwestii dotyczących merytorycznej strony działalności gminy i organizacji w poszczególnych dziedzinach działalności pożytku publicznego;
- wspólne rozpoznawanie potrzeb społeczności lokalnej i planowanie działań służących ich zaspokojeniu;
- inicjowanie lub organizowanie szkoleń podnoszących jakość pracy organizacji pozarządowych w sferze zadań publicznych, a także działalność informacyjna w zakresie oferowanych przez inne podmioty szkoleń i publikacji dla organizacji pozarządowych;
- informowanie w lokalnych mediach o udziale organizacji w pracach na rzecz gminy Radzymin i jej mieszkańców;
- nieodpłatnie udostępnianie pomieszczeń i lokali będących w dyspozycji gminy na organizowanie nieodpłatnych imprez, szkoleń, spotkań itp.

Nie udało się powołać (brak obligatoryjnej inicjatywy oddolnej), mimo deklaracji programowej i podjętych rozmów w trakcie spotkań informacyjno- konsultacyjnych, Radzymińskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego, której głównym celem byłoby pełnienie roli zespołu o charakterze doradczym, opiniodawczym i inicjatywnym oraz pomocniczym w zakresie realizacji - w coraz pełniejszym zakresie - zasad dialogu społecznego oraz wzmacniania procesu tworzenia społeczeństwa obywatelskiego.

W świetle powyższego należy wysoko ocenić rolę jaką odgrywają lokalne organizacje pozarządowe oraz podmioty z nimi zrównane  w mieście i gminie Radzymin oraz ich aktywny wkład w rozwój społeczności lokalnych. Podmioty te są niezbędnym czynnikiem funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. Wszechstronne działanie organizacji obejmują bowiem najistotniejsze obszary życia społecznego. Na bazie dotychczasowego doświadczenia śmiało mogę stwierdzić, że aktywne organizacje pozarządowe potrafią najskuteczniej odpowiadać na wiele  potrzeb społeczności lokalnych.  Zdecydowana   większość organizacji starała się upublicznić  swoje cele i wartości, a także problemy, które starają się rozwiązywać.  Pozytywną  tendencją jest to, iż program współpracy postrzegany jest coraz częściej jako skuteczne narzędzie  realizacji inicjatyw sektora obywatelskiego.  Ważne jest również animowanie współpracy między organizacjami, wspieranie organizacji i wszelkich inicjatyw obywatelskich, także przez bardziej doświadczone podmioty - poprzez informacje, poradnictwo, konsultacje, szkolenia  lub inne formy wsparcia pozafinansowego.

Opracowała: Halina Grzelak- Sekretarz Gminy Radzymin