Wstęp
         
Sprawozdanie podsumowuje  realizację „Programu współpracy  Gminy Radzymin z organizacjami pozarządowymi na rok 2009.”, który został  przyjęty Uchwałą Nr  319/XXII/2008 Rady Miejskiej  w  Radzyminie z dnia 25 listopada 2008 r.
        
Sprawozdanie zostało przygotowane w oparciu o wnioski wypracowane w ramach bezpośrednich spotkań z przedstawicielami organizacji, analizy zrealizowanych form i zakresu współpracy oraz sprawozdania organizacji  z realizacji  zadań publicznych, zleconych przez Gminę.
     
Rezultaty partycypacyjnego tworzenia programu to przede wszystkim wprowadzenie bardziej efektywnych działań dzięki dobremu rozpoznaniu występujących potrzeb, podniesienie jakości i wypracowanie wyższych standardów współpracy Gminy z organizacjami pozarządowymi i innymi uprawnionymi podmiotami, sukcesywne budowanie dialogu społecznego, który pozwoli wypracować dobre  praktyki, adekwatnie do potencjału lokalnej wspólnoty. Przyjazny dla radzymińskich organizacji program współpracy - to wzrost poziomu życia mieszkańców Gminy.
  
Informacje dotyczące Programu:                                                                                             
1. organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art.. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U., Nr 96 poz. 873 z późn. zm.) uczestniczyły w pracach oraz konsultacjach nad Programem;
2. program był dostępny przed uchwaleniem wszystkim zainteresowanym  intersariuszom;
3. w  Programie określono zadania będące priorytetowymi - zgodne ze zdiagnozowanymi wspólnie potrzebami społecznymi  i adekwatnie do potencjału, głównie  ludzkiego, organizacji.

Podstawowy strategiczny cel realizowanego Programu to prowadzenie, w ramach efektywnego zarządzania środkami publicznymi, aktywnej polityki w zakresie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na terenie gminy Radzymin i na rzecz jej  mieszkańców.
Współpraca Gminy Radzymin z organizacjami pozarządowymi odbywa się na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji oraz jawności.

Realizacja Programu pozwoliła również na  szeroko rozumianą promocję aktywności lokalnej  społeczności i wielu jej liderów. Podstawową  formą  współpracy było różnorodne wspieranie tej działalności, w formie pozafinansowej i finansowej- zlecania i wspólnej realizacji  zadań publicznych. Współpraca finansowa polegała przede wszystkim na uczestnictwie organizacji pozarządowych i innych uprawnionych podmiotów,  działających sferze pożytku publicznego w zakresie zadań publicznych określanych w ogłaszanych przez Burmistrza Radzymina konkursach na  ich realizację.
 
Niniejsze Sprawozdanie jest również potwierdzeniem istotnej roli, jaką spełniają  - działające na terenie naszej Gminy i na rzecz jej Mieszkańców – szeroko rozumiane organizacje pozarządowe w budowaniu radzymińskiego modelu demokracji lokalnej. 

I. Współpraca finansowa
Współpraca Gminy Radzymin z organizacjami pozarządowymi w roku 2009 obejmowała  zadania własne Gminy mieszczące się katalogu zadań z art. 4 ust. 1 ww. ustawy, a w szczególności z zakresu:
1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, działania na rzecz osób niepełnosprawnych;
2. upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
3. ochrony i promocji zdrowia;
4. krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;
5. ekologii oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
6. kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej, kulturowej;
7. porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;
8. działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych.

W 2009 r. były realizowane  następujące zadania, uznane za priorytetowe:

1. w zakresie pomocy społecznej:
1) poprawę sytuacji opiekuńczo – wychowawczej dzieci i młodzieży oraz wsparcie rodzin w ich prawidłowym funkcjonowaniu poprzez organizację letniego wypoczynku dla dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych oraz o niskim statusie materialnym;
2)  realizację programów w sferze zapobiegania wykluczeniu społecznemu, integrację społeczną osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem, a w szczególności niepełnosprawnych, bezdomnych  i zagrożonych bezdomnością, w tym poprawę sytuacji osób niepełnosprawnych oraz zapewnienie schronienia, posiłków itp. osobom tego pozbawionym;
3) przeciwdziałanie osamotnieniu i zagrożeniu marginalizacją społeczną osób starszych, w szczególności poprzez wspieranie wszechstronnych działań na rzecz ich aktywizacji i integracji;
4) zapewnienie holistycznej opieki osobom chorym terminalnie -  prowadzenie domowej opieki hospicyjnej dla mieszkańców Gminy Radzymin;

2. w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu:
1)  upowszechnianie kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży poprzez prowadzenie zajęć i szkolenie w różnych dyscyplinach sportu, wspieranie sportowych reprezentacji Gminy Radzymin  w imprezach i zawodach sportowych, organizację imprez sportowo – rekreacyjnych dla dzieci i młodzieży oraz mieszkańców Gminy Radzymin, w szczególności zawodów sportowych, festynów, turniejów;
2) organizację aktywnego wypoczynku rekreacyjno – sportowego, głównie dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy Radzymin.

3. w zakresie ochrony i promocji zdrowia:
1) zwiększanie potencjału zdrowotnego i świadomości zdrowotnej mieszkańców gminy Radzymin poprzez promocję zdrowia i propagowanie zdrowego stylu życia oraz działalność profilaktyczną i edukacyjną z  zakresu ochrony zdrowia i profilaktyki chorób;
2) podejmowanie różnorodnych działań dla kształtowania zdrowego stylu życia osób powyżej 50 roku życia;

4. w zakresie krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży:
1) prowadzenie działalności wychowawczej i popularyzatorskiej w zakresie krajoznawstwa oraz organizację czasu wolnego i różnych form wypoczynku;
2) organizowanie wypoczynku letniego.

5. w zakresie ekologii  oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego:
1) edukację ekologiczną społeczeństwa  -  propagowanie wiedzy ekologicznej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych;
2)  podejmowanie działań w sferze ochrony środowiska, w szczególności w formie konkursów;
3) promowanie zachowań przyjaznych środowisku oraz dobrych rozwiązań proekologicznych.

6.w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji:
1) wspieranie działalności kulturotwórczej i edukacji kulturalnej, w szczególności poprzez  wspieranie znaczących, niekomercyjnych publikacji i wydawnictw związanych tematem lub osobą twórcy z Gminą Radzymin, służących budowaniu lokalnej tożsamości;
2) popularyzowanie miejsc, wydarzeń i postaci związanych z historią Ziemi Radzymińskiej;
3)  upowszechnianie kultury, w szczególności poprzez wspieranie organizowanych na terenie Gminy Radzymin znaczących imprez kulturalnych np. wystaw, koncertów, konkursów, festiwali i przeglądów.

7. w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym:
1) poprawę bezpieczeństwa publicznego – bezpieczeństwo  dzieci i młodzieży w ruchu drogowym, w domu i szkole;
2) prowadzenie profilaktycznej i informacyjnej działalności w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom na terenie Gminy  Radzymin, a w szczególności realizacja programów profilaktycznych i opiekuńczo – wychowawczych dla dzieci i młodzieży zagrożonych patologiami
3) realizację programów profilaktycznych w zakresie organizacji czasu wolnego i wypoczynku dzieci i młodzieży, stanowiących alternatywę dla zachowań ryzykownych.

8. w zakresie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych
1) wspieranie aktywności obywatelskiej na rzecz lokalnego rozwoju;
2) udzielanie pomocy w nawiązaniu współpracy z różnymi partnerami w  zakresie statutowej działalności organizacji pozarządowej.

Środki finansowe przeznaczone na zlecanie w roku 2009, w formie wsparcia -  dofinansowania realizacji zadań publicznych przez podmioty III sektora prowadzące działalność pożytku publicznego, zostały określone w uchwale budżetowej na 2009 rok. Na współpracę z szeroko rozumianymi NGO  zaplanowano kwotę  573 000,00 zł.

Plan i wykonanie dofinansowania realizacji zadań Gminy
w sferze pożytku publicznego – w formie otwartych konkursów ofert
-  w poszczególnych obszarach działalności pożytku publicznego,
ujętych w programie współpracy na 2009 rok

Uwagi dot. ewaluacji Programu:
• Działalność pożytku publicznego( działalność społecznie użyteczna) była więc prowadzona przez organizacje pozarządowe i inne podmioty wymienione w art.3 ust.3 przytaczanej wyżej ustawy w 8 obszarach/zakresach zadań publicznych. Należy podkreślić, iż z roku na rok sfera zadań publicznych ulega poszerzeniu.
• Powodem niewykorzystania zabezpieczonych środków finansowych w obszarze krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży  ( nie rozdysponowano ponad 14 tys. zł)  jest nie zgłoszenie się do konkursu organizacji, które na etapie konsultacji programu i składania wniosków do budżetu zgłaszały zamiar realizacji ciekawych i wartościowych projektów w ww. sferze.
• W 2009 roku: ogłoszono 10 otwartych konkursów ofert, dofinansowano 24 podmioty  z sektora pozarządowego ( w roku 2008 ich liczba wynosiła 21),  podpisano 35 umów ( w roku 2008 – 30) na kwotę ogólną 537 253,00 zł.
• Realizacja  zadań publicznych została oceniona pozytywnie pod względem formalnym i merytorycznym tj. stanu realizacji zadania( efektywności, rzetelności i jakości wykonania zadania), prawno – finansowym ( prawidłowości wykorzystania środków publicznych)  i  rachunkowym jak również pod względem zgodności z celem i określonym terminem realizacji.
• Nie zrealizowano następujących   zadań :
- w obszarze pomocy społecznej zadania pn. „Zapewnienie holistycznej opieki osobom chorym terminalnie -  prowadzenie domowej opieki hospicyjnej dla mieszkańców Gminy Radzymin”, ponieważ   mimo realizacji bardzo cennych projektów w latach poprzednich z tego zakresu – w roku 2009 nie złożono na to zadanie żadnej oferty. Stąd też wynika niewykorzystanie całej puli środków;
- w obszarze działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych zdania pn. „Udzielanie pomocy w nawiązaniu współpracy z różnymi partnerami w zakresie statutowej działalności organizacji pozarządowej” – nie złożono żadnej oferty.
                                                                
Ponadto Burmistrz wspierał - w roli współorganizatora -  małe oddolne inicjatywy  lokalne:  spotkania i różnego typu okolicznościowe przedsięwzięcia o charakterze patriotycznym, kulturalnym, integracyjnym i aktywizującym – w szczególności środowiska kombatanckie, żołnierzy AK, Sybiraków, inwalidów wojennych  i in. złożone, z zasługujących w najwyższym stopniu na społeczny szacunek i wsparcie ( w większości ludzi starszych i schorowanych)  – na kwotę ponad  12 769 zł.
Tym samym wydatki zrealizowano w wysokości  550 022 zł, co stanowi 95,99 % planu budżetowego.                                      
       
Proporcjonalnie największe środki finansowe przeznaczono  na wsparcie zadań z zakresu upowszechniania kultury fizycznej i sportu – co jest związane z bardzo ważnymi funkcjami społecznymi tego obszaru zadań publicznych, takimi jak: edukacyjna, zdrowotna, społeczna, rekreacyjna.
Sześciu Klubom sportowym przyznano dotację  na prowadzenie zajęć i szkolenie w różnych dyscyplinach sportu oraz organizację aktywnego wypoczynku rekreacyjno – sportowego  w okresie ferii zimowych i wakacji letnich. W przedmiotowym zakresie przyznano dotacje 8 podmiotom i podpisano 12 umów  na  łączną kwotę  308 000,00 zł., co stanowi 100% planowanych w budżecie na 2009 rok środków.

Przedstawione i zebrane  dowody świadczące o realizacji  zadań oraz poniesione wydatki, na pokrycie których była przeznaczona dotacja pozwalają stwierdzić, że organizacje pozarządowe  zrealizowały cel, na który zostały przeznaczone środki publiczne.

II. Współpraca pozafinansowa
 Pozafinansowe formy współpracy dotyczyły  sfery informacyjnej, organizacyjnej i szkoleniowej. Między innymi poprzez:
• informowanie o zadaniach publicznych, które były realizowane wraz z podaniem wysokości środków przeznaczonych z budżetu Gminy na ich realizację oraz o ogłaszanych konkursach ofert  i sposobach ich rozstrzygnięć;
• stwarzanie możliwości konsultowania aktów prawa miejscowego, odpowiednio  do zakresu  działania statutowego danej organizacji, zgodnie z zasadą dialogu społecznego, a przede wszystkim  informowanie  o planowanych kierunkach działalności i współdziałanie w celu zharmonizowania tych kierunków;
• współudział organizacji pozarządowych w projektowaniu budżetu Gminy;
• uczestnictwo przedstawicieli organizacji pozarządowych w posiedzeniach organów Gminy;
• współpraca w zakresie opiniowania przedstawionych ofert, tworzenie- w miarę potrzeb wszczętej procedury konkursowej - wspólnych zespołów o charakterze opiniującym (doradczym)  w poszczególnych obszarach działalności pożytku publicznego;    
• promocja działalności pożytku publicznego i podmiotów działających w poszczególnych obszarach, w tym umieszczenie na stronie internetowej i w publikacjach Urzędu informacji o realizowanych inicjatywach i przedsięwzięciach, pomoc w publikowaniu informacji w prasie lokalnej i w Internecie oraz w nawiązywaniu kontaktów;                     
• wspieranie organizacyjne, m.in. pomoc administracyjna ( konsultacje), pomoc w zakładaniu organizacji pozarządowych, a także wspieranie  organizacji w budowaniu ich  potencjału  ( informowanie o wszelkiego typu szkoleniach i konferencjach ) oraz w ubieganiu się o pozyskiwanie funduszy ze źródeł zewnętrznych ( informowanie o źródłach pozyskiwania pozabudżetowych środków finansowych), udzielanie rekomendacji;
• tworzenie banku danych o organizacjach pozarządowych i systematyczna weryfikacja zawartych w nim danych.

Reasumując: Należy wysoko ocenić rolę jaką odgrywają lokalne organizacje pozarządowe oraz podmioty z nimi zrównane dla gminnego  życia społecznego oraz ich aktywny wkład w rozwój społeczności lokalnej  Wśród beneficjentów działań organizacji dominowały osoby indywidualne, tzn. prowadziły one działania na rzecz takich właśnie odbiorców, swoich członków i podopiecznych. Reprezentowały  ich interesy   i podejmowały  działania  rzecznicze.  Należy również podkreślić, że większość organizacji starała się upublicznić  swoje cele i wartości, a także problemy, które starają się rozwiązywać. Należy jednak  dążyć do zwiększania różnorodności potencjału organizacji, aby wzrósł odsetek podmiotów III sektora, które zajmowałyby się organizacją seminariów i konferencji na tematy ważne dla lokalnego życia społecznego, a także wydawaniem niekomercyjnych publikacji, związanych również ze społeczną misją NGO, adekwatnie do potrzeb lokalnej społeczności. Ważne jest również animowanie  współpracy między organizacjami, wspieranie innych organizacji i inicjatyw obywatelskich, także przez bardziej doświadczone podmioty III sektora,  poprzez informacje, poradnictwo, konsultacje, szkolenia  lub inne formy wsparcia pozafinansowego.

Opracowała:     

Halina Grzelak   
Sekretarz Gminy Radzymin