Przed nami okres różnych podsumowań... Podsumujmy więc jeden z najważniejszych obszarów aktywności gminy w polityce społecznej- działalność na rzecz osób starszych.

Proces starzenia się społeczeństwa obserwujemy od około ćwierć wieku. Obliguje to samorząd gminny i mobilizuje, działające w tej sferze pożytku publicznego, organizacje pozarządowe do podejmowania różnorodnych działań na rzecz poprawy jakości życia naszych starszych mieszkańców. Do ważniejszych form takiej działalności należą zadania związane z szeroko rozumianą aktywizacją seniorów. Niekwestionowanym jest bowiem fakt, że zwiększenie aktywności osób w starszym wieku zapobiega samotności i izolacji społecznej. Umożliwia także - na dłużej - utrzymanie niezależności . Pozwala stwierdzić, że okres starości jest tak samo ważnym i istotnym etapem naszego życia jak każdy inny.

GMINA RADZYMIN – Seniorom:
pomaga, wspiera, partneruje i promuje

Wstęp
Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób starszych jest rozumiane przez gminę Radzymin  jako jedno z podstawowych zadań  współcześnie pojmowanej polityki społecznej. Realizowane programy, z udziałem budżetowych środków finansowych, wpisują się w różnorodne potrzeby starzejącego się społeczeństwa. Według aktualnej sytuacji demograficznej liczba osób w wieku powyżej 60 lat wynosi 3240 osób, co stanowi ponad 15,2% populacji, liczącej aktualnie ponad 21 300 mieszkańców. Starsi  Radzyminiacy  to populacja silnie zróżnicowana pod względem stanu zdrowia, poziomu dochodów i  poziomu wykształcenia. Program jest realizacją zapisów Strategii zrównoważonego rozwoju gminy Radzymin. Zdefiniowana w niej misja brzmi: 
„Wysoka jakość życia w mieście i gminie Radzymin.”

OPIS REALIZOWANYCH PROGRAMÓW I DZIAŁAŃ
w latach 2008-2010

Współpraca samorządu z organizacjami pozarządowymi w obszarze zapobiegania wykluczeniu społecznemu opiera się przede wszystkim na uchwalanym i przyjmowanym corocznie przez Radę Miejską, na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 20003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Programie współpracy gminy Radzymin z organizacjami pozarządowymi. W partnerstwie z samorządem gminnym zadania, z zakresu szeroko rozumianej problematyki zwalczania alienacji osób starszych, realizują następujące organizacje: Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów - Zarząd Rejonowy, Towarzystwo Przyjaciół Radzymina, Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Słupno, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Oddział Powiatowy w Wołominie, Polski Związek Niewidomych Okręg Mazowiecki. To są najważniejsi partnerzy społeczni gminy, gdyż najlepiej znają lokalne potrzeby, organizują samopomoc, obejmują opieką osoby zagrożone ubóstwem i społeczną marginalizacją, inicjują i stymulują różnorodne akcje. Nie bez znaczenia jest też fakt, że działając poprzez miejscowych obywateli tworzą poczucie wspólnoty i tę wspólnotę realnie konstruują. Głównym celem, zawartych w ww. Programie, zadań jest poprawa jakości życia i funkcjonowania osób starszych przede wszystkim przez kształtowanie pozytywnej świadomości społecznej oraz współpracę międzypokoleniową. Podejmowane i realizowane wspólnie ze społecznymi partnerami projekty mają na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób starszych poprzez ich aktywizację, rozwój różnorodnych form aktywności, zwiększenie dostępności do usług zdrowotnych i kulturalnych, integrację międzypokoleniową, podtrzymywanie sprawności intelektualnej i fizycznej, a więc życiowej osób starszych, upowszechnianie i promowanie działań na rzecz podnoszenia świadomości społecznej, uwrażliwienie i empatię, szczególnie młodego pokolenia, na temat potrzeb osób starszych. Możemy wręcz mówić o realizacji swoistej strategii włączania osób starszych w nurt społeczny. W programach dofinansowanych z budżetu gminy władze lokalne zawsze zwracają uwagę na wzmacnianie więzi międzypokoleniowych, szczególnie w skali relacji w środowisku lokalnym.

Przykłady obszarów współpracy/zadań/programów, których Beneficjentami są starsi mieszkańcy gminy Radzymin:

- Pragnę  zaznaczyć, że są to programy wieloletnie/cykliczne, realizowane
głównie z budżetu gminy Radzymin –

I. W obszarze działalności na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych realizujemy projekty obejmujące:

1. Wspieranie wszechstronnych działań w sferze zapobiegania wykluczeniu społecznemu, integracja społeczna osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem;
2. Przeciwdziałanie osamotnieniu i zagrożeniu marginalizacją społeczną osób starszych, w szczególności na rzecz ich aktywizacji   oraz zwiększania uczestnictwa w życiu społecznym poprzez działalność kulturalną, edukacyjną  i społeczną. Wspieranie inicjatyw na rzecz rozwoju i wykorzystywania potencjału osób starszych w środowisku.
Szczegółowe przedsięwzięcia w tym zakresie obejmują: organizację cyklicznych, tygodniowych spotkań integracyjnych w lokalu gminnym, kuligów, pikników, rajdów, ognisk, wieczorków literackich i poetyckich, warsztatów rękodzieła artystycznego i tradycyjnych wyrobów ludowych, wieczorków patriotycznych, spotkań z ciekawymi ludźmi, spotkań integracyjnych na szczeblu powiatu wołomińskiego i spotkań z emerytami innych miast (np. Drohiczyna i Głogowa). Bardzo atrakcyjną formą aktywizacji są wycieczki krajoznawcze, poświęcone zabytkom, historii regionu i Polski, miejsc związanych z martyrologią narodu polskiego, jak również wyjazdy do teatru, kina, skansenów, do muzeów, na wystawy, koncerty i pokazy.

II. W obszarze ochrony i promocji zdrowia realizujemy projekty obejmujące:

3. Wspieranie różnorodnych działań dla kształtowania zdrowego stylu życia osób powyżej 50  roku życia;
4. Zwiększanie potencjału zdrowotnego i świadomości zdrowotnej mieszkańców gminy Radzymin poprzez promocje zdrowia oraz działalność profilaktyczną i edukacyjną z zakresu ochrony zdrowia i profilaktyki.
Organizowane są prelekcje na temat zdrowego stylu życia, profilaktyki chorób, upowszechniana jest turystyka piesza i rowerowa; organizowane są kursy tańca, ćwiczenia  gimnastyczne, korygujące, relaksacyjne itp. Na szczególną uwagę w tym obszarze zasługuje organizacja badań profilaktycznych obejmujących zbadanie  poziomu cukru, ciśnienia tętniczego i cholesterolu, mammografię cytologię i in. Program obejmuje również wszechstronną edukację prozdrowotną w zakresie profilaktyki chorób cywilizacyjnych i społecznych.

III. W obszarze podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej oraz tożsamości lokalnej realizujemy projekty  obejmujące:

5.Wspieranie publikacji i wydawnictw związanych tematem lub osobą z Gminą Radzymin, służących budowaniu lokalnej tożsamości -
gmina wspiera finansowo i organizacyjnie opracowanie i wydanie publikacji autorstwa lokalnych historyków, którymi są często ludzie starsi, poświęconych wspaniałej historii Miasta „Cudu nad Wisłą”, regionu, wspomnień kombatantów i żołnierzy AK z Radzymińskiego Obwodu „Rajski Ptak”, Sybiraków.
6. Wspieranie działalności teatralnej i artystycznej angażującej mieszkańców - z inicjatywy liderów wywodzących się ze środowiska radzymińskich seniorów, przy wsparciu organizacyjnym i finansowym gminy powołano w 2007 r. Radzymiński Teatr Amatorski „Paradoks” Aktorzy – amatorzy, w większości emeryci, swą działalnością pragną  kontynuować i rozwijać tradycje kulturalne naszego miasta. Emeryci utworzyli również chór i zespół folklorystyczny o nazwie ”Radzyminianka”, dofinansowywany przez samorząd. Miłośnicy kabaretu utworzyli swój zespół, podobnie jak i wielbiciele poezji i sztuki, którzy mają także możliwość pochwalić się swoją własną twórczością Dla przykładu: przy udziale finansowym Gminy wydano ostatnio zbiór poezji jednej z utalentowanych Seniorek, Pani Jadwigi Szczurowskiej  pt. „Radzymin, moje miasto, mój dom”, a także Opowiadanie Zdzisława  Przybysza - ps. Wiąz, Żołnierza AK pt. „Przez Sybir do Wolnej Polski”. Ponadto Burmistrz Radzymina wspiera (organizacyjnie i finansowo) inne oddolne inicjatywy lokalne, typu: spotkania i różnego rodzaju okolicznościowe przedsięwzięcia o charakterze patriotycznym, rocznicowym, kulturalnym, edukacyjnym  integracyjnym i aktywizującym – w szczególności środowiska kombatanckie, żołnierzy AK, (Światowy Związek Żołnierzy AK Obwód „Rajski Ptak”) Sybiraków, inwalidów wojennych . Głównym ich celem, oprócz pielęgnowania historii i kultywowania tradycji narodowych, jest  integracja pokoleń.

Struktura wydatków na zadania realizowane na rzecz osób starszych, w partnerstwie z organizacjami pozarządowymi:

W okresie objętym Konkursem, w latach 2008 – 2010, gmina Radzymin przeznaczyła środki finansowe na realizację zadań w : obszarze I w wysokości: 99 503 ,00 zł; obszarze  II - 47 400,00 zł; obszarze III – 60 600,00 zł.
Łącznie – 207 503,00 zł

Innowacyjna forma środowiskowego wsparcia:
Obecnie do kanonu wykluczenia społecznego dochodzi jeszcze obszar wykluczenia cyfrowego. Pragnąc temu zapobiec gmina Radzymin od 2009 roku realizuje projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka o nazwie „Internet szansą wszechstronnego rozwoju mieszkańców gminy Radzymin”, którego beneficjentami są również starsi mieszkańcy. Podstawowym celem projektu jest przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu i umożliwienie korzystania z Internetu ok. 300 gospodarstwom domowym, w tym wielu członkom tej najstarszej grupy społecznej w gminie. Mamy nadzieję, że e- integracja i przeprowadzane szkolenia multimedialne będą pomocne w odbudowywaniu wieloaspektowych więzi społecznych obejmujących radzymińskich seniorów.

Rezultaty:
Na skutek podjętych działań/programów należy stwierdzić, że Seniorzy naszej gminy uzyskali większy dostęp do różnorodnych form aktywności. Tym samym poprawiła się ich sytuacja, podniosła się jakość życia i poczucie wartości. W gminie zdecydowanie zmniejszono rozmiar zjawiska wykluczenia społecznego, a więc ograniczony został stopień marginalizacji i alienacji ludzi starszych. Cieszy fakt coraz większego udziału osób starszych w życiu społecznym. Należy podkreślić jeszcze jeden istotny fakt: powoli, ale z tendencją rosnącą następuje proces wyrównywania różnic w poziomie i jakości życia osób starszych na wsi i w mieście. Walorem tych działań jest wielopokoleniowa integracja  poprzez  efektywną współpracę i partnerstwo w trakcie realizacji przedsięwzięć z innymi działającymi na terenie Radzymina organizacjami pozarządowymi i związkami mieszkańców, szkołami oraz jednostkami organizacyjnymi gminy - Radzymińskim Ośrodkiem Kultury i Sportu, Miejską Biblioteką Publiczną (zarządzającymi lokalami i wielofunkcyjną salą konferencyjną i koncertową - udostępnianą/użyczaną przez Burmistrza na cykliczne i okolicznościowe spotkania seniorów, jak również ww. amatorskiemu teatrowi  i chórowi emerytów). Niezwykle cenny aspekt realizowanych działań to partnerska współpraca  z sektorem biznesowym. Miejscowe firmy (głównie z branży spożywczej)  sponsorują wiele imprez, spotkań, pikników…Świadczy to o dużym zaangażowaniu radzymińskich przedsiębiorców w  życie  gminy, o wrażliwości społecznej tego sektora oraz jest skutecznym sposobem budowy pozytywnego wizerunku poszczególnych ofiarodawców. Tego typu programy tworzą więc szansę na dzielenie się swoimi różnorodnymi doświadczeniami i tworzą poczucie solidarności społecznej. Dążenie do integracji osób starszych z całym społeczeństwem jest bowiem najskuteczniejszym sposobem zapobiegania wykluczeniu społecznemu. Na stronie internetowej gminy wiele miejsca poświęca się  promocji aktywności Seniorów poprzez informowanie społeczeństwa o realizowanych przez nich projektach, spotkaniach, imprezach itp. Najlepszym zobrazowaniem efektywności działań Gminy na rzecz osób starszych niech będzie dynamicznie rosnąca liczba członków Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, mającego swoją siedzibę w lokalu użyczonym bezpłatnie przez Samorząd.  W 1995 roku powstało Koło Nr 5  P.Z.E.R.i I. liczące ok. 30 osób. W 2008 r. powołano Rejonowy Oddział Związku; powstało Koło we wsi Słupno, w 2010 r. - Koło we wsi Załubice. Aktualnie liczba członków Związku wynosi 340 osób.

Opracowała: Halina Grzelak – Sekretarz Gminy Radzymin.

Pragnę z całego serca podziękować Pani Elżbiecie Terleckiej – Prezes Koła Nr 2 w Słupnie Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz Panu Januszowi Rasińskiemu – Prezesowi Zarządu Rejonowego w Radzyminie  Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów
- za pomoc w przygotowaniu niniejszego materiału.

/-/ Halina Grzelak